Wszyscy odczuwamy strach przed śmiercią. Czujemy je wszechobecność. Do wieczności odchodzą nasi bliscy, nasi sąsiedzi. W wiadomościach telewizyjnych czy radiowych słyszymy o śmiertelnych wypadkach na drogach, po których na co dzień się poruszamy.

Tanatofobia, czyli strach przed śmiercią jest skomplikowanym zjawiskiem. Wiele osób, jeśli nawet nie większość z nas, w jakiś sposób boi się śmierci.

Boimy się śmierci, boimy się momentu umierania. Osoby wierzące obawiają się, czy poprzez swoje uczynki trafią na raju czy do miejsca wiecznych kar.

Jest to bardzo normalne myślenie i odczuwanie. Problem rodzi się wówczas, gdy strach utrudnia nam codzienne funkcjonowanie. Warto wtedy podjąć zdecydowane kroki w celu jego ograniczenia.

TANATOFOBIA

Tanatofobia to skrajny lęk przed śmiercią. Termin pochodzi z języka greckiego, gdzie thanato oznacza śmierć, a phobos odnosi się do strachu lub lęku. Nawet w obliczu pełnej świadomości, że każdy z nas prędzej czy później umrze, myśl o śmierci, o odchodzeniu z tego świata wywołuje u niektórych gęsią skórkę. Każdy kto cierpi z powodu tanatofobii, nie tylko mówi, że boi się śmierci, ale jest również zestresowany wszelkimi sytuacjami, które mogą ostatecznie stwarzać ryzyko utraty życia.

Ludzie, którzy tego doświadczają, zmagają się z objawami fizycznymi, emocjonalnymi i psychicznymi. Tanatofobia dotyczy również lęku przed śmiercią bliskich, takich jak rodzina i przyjaciele. Ponadto osobę z tanatofobią przerażają i stresują pogrzeby.

POWODY, DLA KTÓRYCH SIĘ BOIMY, JEST WIELE

Istnieje wiele przyczyn, dla których wielu „boi się śmierci”. Przyczyna jest tu o tyle ważna, że to konkretny aspekt lęku powinien być poddany leczeniu. Zupełnie inaczej pomaga się osobie, która obawia się chorób śmiertelnych, a inaczej osobie, która nie chce zostawić rodziny bez opieki.

Przyjrzyjmy się niektórym najpowszechniejszym rodzajom lęków przed śmiercią.

STRACH PRZED NIEZNANYM

Ludzie są z natury osobami, które chcą jak najdokładniej poznać i zrozumieć otaczający świat. Tego, co dzieje się z człowiekiem po śmierci nikt jak dotąd nie zbadał. Co najważniejsze, nie ma sposobu, ani jednoznacznie to sprawdzić, udowodnić, zrozumieć, aby wiedzieć na pewno, jak to jest umierać.

Śmierć pozostaje niepoznaną przez ludzkość tajemnicą. Nikt na ziemi nie jest w stanie odpowiedzieć nam dokładnie, co dzieje się z nami po ostatnim oddechu. Taki lęk przed śmiercią można porównać do lęku przed ciemnością – boimy się braku światła, a niekoniecznie tego, co w tej ciemności może się znajdować.

Skoro nie wiemy, co jest po śmierci, trudno nam się do tego przygotować. Dotyczy to nie tylko naszego żywota, ale i śmierci bliskich nam osób.

STRACH PRZED BÓLEM I CIERPIENIEM

Niektórzy ludzie nie boją się samej śmierci, ale okolicznościom, które tej śmierci towarzyszą – trudnego do wytrzymania bólu, wyniszczającej choroby, samotności, niesamodzielności a nawet związanej z nią utraty godności. Ten strach jest powszechny u wielu zdrowych osób, ale można go także zauważyć u pacjentów cierpiących na śmiertelne choroby i osób w podeszłym wieku.

TROSKA O RODZINĘ

Jeszcze innym rodzajem obaw jest strach o to, co spotkałoby nasze rodziny po naszej śmierci. Szczególnie dotyczy to osób, które pod swoją opieka mają inne osoby, na przykład małe dzieci. W niektórych przypadkach jest to bardzo uzasadniona obawa – zdarza się przecież, że ta jedna osoba jest żywicielem rodziny.

OBJAWY TANATOFOBII

Objawy lęku przed śmiercią nie występują przez cały czas. Najczęściej pojawiają się, gdy osoba z fobią jest narażona na sytuacje związane ze śmiercią, takie jak oglądanie konduktu pogrzebowego, czytanie o śmierci, widzenie trumny, czy po prostu myślenie o śmierci swojej lub bliskich. Najczęstsze objawy fizyczne osoby, która cierpi na tanatofobię to: kołatanie serca, nudności, mrowienie kończyn, nadmierne pocenie się, suchość w ustach. Z kolei emocjonalne i mentalne objawy to między innymi wahania nastroju i depresja, gniew, smutek i poczucie winy, uporczywy niepokój, pragnienie ucieczki od sytuacji, która powoduje cierpienie, strach przed wizytą w szpitalu i na cmentarzu.

JAK LECZY SIĘ TANATOFOBIĘ?

Podobnie jak inne fobie, tą również można leczyć. Proces psychoterapeutyczny może pomóc osobie przyswoić sobie przyczyny, które doprowadziły ją do rozwoju takiej fobii. Nie warto tłumić jej farmakologicznie lub w inny sposób, chociaż w ciężkich przypadkach może to być tymczasowo konieczne. Istotne jest jednak ustalenie i zrozumienie prawdziwych przyczyn swojego zaburzenia. Psychoterapia pomoże zrozumieć czynniki, które mogą nasilać lub utrwalać objawy fobii.

Zaleca się głównie terapie poznawczo-behawioralną, która pomaga pacjentowi wyeliminować negatywne myśli i lepiej radzić sobie ze śmiercią. Podczas sesji terapeutycznych ma on możliwość zastanowienia się nad genezą tego lęku, dzięki czemu terapeuta może stworzyć odpowiednie warunki do ustalenia strategii lepszego radzenia sobie z daną sytuacją.

W leczeniu tanatofobii bardzo pomocne mogą być również techniki relaksacyjne i oddechowe oraz uczestnictwo w grupach wsparcia dla osób, które odczuwają lęk przed śmiercią. Tam można się dzielić doświadczeniami z osobami z tym samym problemem i wspólnie znaleźć ciekawe narzędzia do kontrolowania takiego strachu.

MASZ TANATOFOBIĘ?

Jeśli po przeczytaniu tych treści uważasz, że cierpisz na tanatofobię, najlepiej poszukaj profesjonalnej osoby. Odpowiednia terapia u psychologa sprawi, że Twoje życie wróci do normy. Ale jeśli po prostu boisz się śmierci, nie masz fizycznych i psychicznych objawów fobii, najlepszym sposobem radzenia sobie z tym uczuciem jest zaakceptowanie ludzkiej śmiertelności. Skupienie się na teraźniejszości i próba życia w najlepszy możliwy sposób tu i teraz jest kluczem do dobrego radzenia sobie ze śmiercią.